Το χρονικό διάστημα μεταξύ 1913 – 1920 είναι ένα από τα πιο πολυτάραχα στην πολυχιλιετή ιστορία των Φιλίππων. Η περιοχή πέρασε από την Οθωμανική κυριαρχία στην Ελληνική διοίκηση και λίγους μήνες μετά υπό τη Βουλγαρική κατοχή ( την 1η της νεότερης ιστορίας ). Οι Φίλιπποι, αλλά και όλη η Ανατολική Μακεδονία ξαναπερνούν στην Ελληνική διοίκηση πολύ γρήγορα, αλλά μια νέα Βουλγαρική κατοχή ( η 2η της νεότερης ιστορίας των Φιλίππων ) το 1916 τη διαδέχεται. Με το ξέσπασμα του 1ου παγκοσμίου πολέμου η Βουλγαρία και η Τουρκία βρίσκονται να είναι σύμμαχοι και έτσι η κατοχή γίνεται διπλή, τουλάχιστον όσον αφορά τους Φιλίππους αλλά και όλη την Ανατολική Μακεδονία. Το τέλος του 1ου παγκοσμίου πολέμου βρίσκει τους Βούλγαρους και τους Τούρκους από τη μεριά των ηττημένων ενώ αντίθετα τους Έλληνες σ΄ αυτή των νικητών.
Η απογραφή του πληθυσμού της Μακεδονίας από το ελληνικό κράτος έγινε επίσημα πρώτη φορά το 1913, ενώ οι απογραφές του 1916 και 1919 έγιναν από διεθνής επιτροπή καταγραφής των καταστροφών που υπέστη η περιοχή και βασίστηκε στις πληροφορίες που έδωσαν οι τοπικοί δήμαρχοι και πρόεδροι. Η απογραφή του 1920 έγινε επίσημα και οργανωμένα από το Ελληνικό κράτος.
Η περίοδος 1913 -1920 έχει μεγάλη σημασία όσον αφορά τις μεταβολές των πληθυσμών πέρα από τους παραπάνω ιστορικούς λόγους, για το γεγονός πως δεν έχει ακόμα γίνει α ανταλλαγή των πληθυσμών. Έχουν όμως καταφθάσει μετά το 1912 μεγάλοι πληθυσμοί Ελλήνων κυρίως από τη Μικρά Ασία, κατά δεύτερον από την Θράκη και κατά τρίτον από τον Πόντο. Μικροί πληθυσμοί, την περίοδο αυτή ( 1912 – 1913 ) έρχονται και από την Παλαιά Ελλάδα κυρίως για να στελεχώσουν κρατικές υπηρεσίες.
Ας δούμε όμως τις μεταβολές πληθυσμού των Φιλίππων κατά οικισμό, για να σχηματίσουμε μια καθαρή εικόνα. Τις πηγές για τα παρακάτω στοιχεία τις προανέφερα για όποιον θέλει να ψάξει και να βρει ενδεχομένως και άλλα στοιχεία.
1) ΛΥΔΙΑ. Ο οικισμός δεν έχει γίνει ακόμη, για την περίοδο που μελετάμε. Για πρώτη φορά αναφέρεται στην απογραφή του 1928 με το όνομα ΥΔΡΟΜΥΛΟΙ ( ΦΙΛΙΠΠΟΣ ). Η Λυδία προέκυψε από την κάθοδο των κατοίκων του χωριού Κέτσιλικ ( πόντιοι ) και των θρακικής καταγωγής εργατών του Ούγγρου και της κόρης του της Χανούμισσας. Στο θέμα θα αναφερθούμε σε ειδική μελέτη στο μέλλον.
2) ΚΡΗΝΙΔΕΣ. Την εποχή αυτή φέρει το όνομα Ράχτσα. Με την ευκαιρία να ξεκαθαρίσω ένα θέμα που συνεχίζει να υπάρχει λανθασμένα. Το όνομα Ράχτσα δεν είναι τουρκική λέξη, ή αραβική όπως αρέσκονται να λένε κάποιοι. Είναι ελληνικότατη και σημαίνει πλαγιά βουνού. Ας θυμηθούμε πόσα δημοτικά τραγούδια ξέρουμε με τη λέξη <<ραχιά>>, <<ραχούλα>> κ.ο.κ. και τον εθνικό μας ποιητή να γράφει << Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη……..>>. Στα τελευταία χρόνια της βυζαντινής περιόδου οι πλαγιές των βουνών λεγόντουσαν ραχιές ή ραχίες. Οι κάτοικοι των Φιλίππων μετά την Οθωμανική κατάκτηση, την καταστροφή της πόλης από τους Τούρκους αλλά και την άνοδο των υδάτων της λίμνης, κατέφυγαν στις πλαγίες των βουνών, δηλαδή στην ραχιά ή όπως το άκουσαν οι Τούρκοι στη Ραχτσά και με μια μεταφορά του τόνου στην πρώτη συλλαβή, όπως το συνηθίζουν, Ράχτσα. Αλλά ας έρθουμε στον πληθυσμό. Είναι πολύ δύσκολο να το υπολογίσει κανείς διότι άλλα είναι τα γεωγραφικά όρια των Κρηνίδων τώρα και άλλα τότε. Για παράδειγμα, ο οικισμός Κέτσιλικ, τότε άνηκε στα Κύργια, σήμερα όμως ο μισός ανήκει, γεωγραφικά, στις Κρηνίδες. Ένα δεύτερο πρόβλημα είναι οι εργάτες του Ούγγρου. 60 οικογένειες οι οποίες δεν καταγράφονται πουθενά, αν και το σπίτι στο οποίο ζούσαν ήταν στα γεωγραφικά όρια των Κρηνίδων, και τότε και σήμερα. Τέλος οι Σαρακατσάνοι δεν απογράφονται πουθενά και αυτό είναι ένα πρόβλημα που το έχουν και οι Φίλιπποι και ο Ζυγός. Αν κανείς θέλει να υπολογίσει τον πληθυσμό των Κρηνίδων τότε, αλλά με αυτό που σήμερα εννοούμε όταν λέμε Κρηνίδες, καλά θα κάνει να προσθέτει το αριθμό 500 σε αυτούς που θα δει παρακάτω . Έτσι λοιπόν οι Κρηνίδες το 1913 έχουν πληθυσμό 656 άτομα. Το 1916 πριν την Βουλγαρική κατοχή, 530 και το 1919, μετά την Βουλγαρική κατοχή, 495. Η μείωση του πληθυσμού οφείλεται στους θανάτους εξ’ αιτίας της βουλγαρικής κατοχής. Στο θέμα θα αναφερθούμε ειδικά για το σύνολο των οικισμών των Φιλίππων, στο μέλλον. Τέλος το 1920 οι Κρηνίδες έχουν πληθυσμό 534 άτομα εκ των οποίων οι 262 άνδρες και οι 272 γυναίκες. Στις Κρηνίδες από το 1560 ( τότε Φιλιππιτζίκ ) περίπου και ως την εποχή που μελετάμε ζούσε και μια εβραική κοινότητα η οποία δεν γνωρίζω αν υπολογίζονταν στον πληθυσμό του οικισμού. Να πω κλείνοντας πως οι Κρηνίδες μέχρι το 1770 στα επίσημα Οθωμανικά έγγραφα φέρουν το όνομα << Φιλιππιτζίκ>>, η ονομασία Ράχτσα εμφανίζεται περίπου τον 1840.
3) ΦΙΛΙΠΠΟΙ. Την εποχή εκείνη ΣΕΛΙΑΝΗ και μετά ΜΕΣΟΡΑΧΗ. Από τα μεγαλύτερα χωριά εκείνης της εποχής, όσον αφορά τον πληθυσμό τους. Το 1913 ο πληθυσμός των Φιλίππων ήταν 994 άτομα. Το 1916, πριν από την Βουλγαρική κατοχή, 1377 και αμέσως μετά από αυτήν, 1237. Τα 150 άτομα διαφορά περίπου, εύκολα καταλαβαίνει κανείς που οφείλεται, στη Βουλγαρική κτηνωδία. Ενώ η απότομη αύξηση του πληθυσμού μεταξύ 1913 και 1916, σε μάζες Ελλήνων που ήρθαν κατά κύριο λόγο από τη Μικρά Ασία και κατά δεύτερο από τη Θράκη. Τέλος το 1920 ο πληθυσμός του οικισμού είναι 759 άτομα, 352 άνδρες και 407 γυναίκες. Οι Φίλιπποι αποτελούν το 1920 κοινότητα με το όνομα Σέλιανη ( ελληνικότατη λέξη και αυτή, θα το δούμε στο μέλλον σε ειδικό θέμα με τα τοπονύμια των Φιλίππων ) στην ποία ανήκουν και οι Κρηνίδες. Προσωπικά για μένα είναι πολύ μεγάλο μυστήριο αυτή η απότομη μείωση του πληθυσμού των Φιλίππων. Σε λίγους μήνες χάνουν περίπου το μισό πληθυσμό τους. Κανένας οικισμός δεν δέχεται αυτόν τον πληθυσμό αλλά και η ανταλλαγή θα γίνει 2 – 4 χρόνια αργότερα. Αν κανείς σκεφτεί πως στην απογραφή του 1928, οι Φίλιπποι έχουν πληθυσμό 1207 άτομα, δηλαδή περίπου τον ίδιο με το 1919, το μυστήριο μεγαλώνει. Δεν έχω απάντηση για αυτήν την απότομη μείωση του πληθυσμού και πιστεύω πως πρέπει κανείς να μελετήσει το θέμα. Τουλάχιστον εγώ το έχω υποσχεθεί στον εαυτό μου. Το 1920 οι οικισμοί των Φιλίππων και των Κρηνίδων αποτελούν μία κοινότητα, την κοινότητα Σελιανης με έδρα τους Φιλίππους ( Σέλιανη ). Στους Φιλίππους ( Σέλιανη ) από το 1560 περίπου και μέχρι την εποχή που μελετάμε υπήρχε μια μικρή εβραική κοινότητα η οποία δεν γνωρίζω αν υπολογίζονταν στον πληθυσμό του οικισμού.
4) ΠΟΛΥΣΤΥΛΟ. Το 1913 , το 1916 και 1919 ο οικισμός δεν υπάρχει . Η περιοχή όμως κατοικείται από εργάτες ενός κτήματος ( τσιφλικιού. Ονομάζεται Πουλούστρα ή Πουλούσκα ή Μπουλούτσκα. Η περιοχή αναφέρεται στην απογραφή του 1919 με το όνομα << ΝΕΑ ΑΒΔΗΡΑ>> χωρίς όμως πληθυσμό. Θα αναφερθούμε στο θέμα με ειδική μελέτη στο μέλλον διότι παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Έχω στο αρχείο μου ονοματεπώνυμα γεννηθέντων στο Πολύστυλο το 1850 και πιο παλιά και μάλιστα Ελλήνων χριστιανών στο θρήκευμα! Στην απογραφή του 1920 το Πολύστυλο εμφανίζεται να έχει 11 κατοίκους, 7 άνδρες και 4 γυναίκες.
5) ΔΑΤΟ. Την εποχή εκείνη Μπερεκετλή. Το 1913 στην απογραφή φέρεται να έχει 138 κατοίκους, ενώ το 1916 πριν από τη Βουλγαρική κατοχή, 220. Μετά το τέλος της Βουλγαρικής κατοχής , το 1919 έχει 165 άτομα, αποτέλεσμα της Βουλγαρικής κτηνωδίας! Τέλος το 1920 το Δάτο έχει πληθυσμό 171 άτομα, 87 άνδρες και 84 γυναίκες. Αξίζει να σημειωθεί με την ευκαιρία, πως το Δάτο ήταν έδρα Καζά ( επαρχίας, κατά την Οθωμανική διοίκηση) το 1650. Αυτό σημαίνει πως το ίδιο είχε μεγάλο πληθυσμό και η περιοχή του καζά, των Φιλίππων δηλαδή, περίπου 10000 κατοίκους. Στην περιοχή του Δάτου από το 1560 περίπου υπήρχε και μια αρκετά μεγάλη κοινότητα εβραίων, η οποία δεν γνωρίζω πότε εγκατέλειψε τον οικισμό, πάντως σίγουρα πριν από την εποχή που μελετούμε. Επίσης υπήρχε και μια κοινότητα γύφτων ( Αιγυπτίων, αυτό σημαίνει γύφτος ) οι οποίοι μάλλον δεν υπολογίζονταν στον πληθυσμό του οικισμού.
6) ΑΜΥΓΔΑΛΕΩΝΑΣ. Ο οικισμός δεν υπάρχει κατά τις απογραφές των ετών 1913, 1916, 1919. Η περιοχή όμως κατοικείται από εργάτες ενός μεγάλου κτήματος με αμυγδαλιές, έξ ου και το όνομα Μπατέμ τσιφλίκ, δηλαδή κτήμα με αμυγδαλιές, αμυγδαλεώνας. Η περιοχή φέρεται να ανήκει την εποχή αυτή γεωγραφικά στον Ζυγό. Για το θέμα των κατοίκων του αμυγδαλεώνα πριν από το 1919, θα μιλήσουμε σε άλλο ειδικό θέμα διότι παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Για παράδειγμα η καπναποθήκη, που σήμερα είναι πολιτιστική στέγη, υπήρχε το 1917, αναφέρεται από ιστορικές πηγές, εκεί φυλακίσθηκε και δολοφονήθηκε ο μητροπολίτης Ελευθερουπόλεως Γερμανός, το 1917 από τους Βούλγαρους. Τέλος, για πρώτη φορά ο Αμυγδαλεώνας εμφανίζεται σε απογραφή το 1920 με πληθυσμό 153 άτομα, 86 άνδρες και 67 γυναίκες.
7) ΖΥΓΟΣ. Ο μεγαλύτερος οικισμός την εποχή που εξετάζουμε. Το 1913 είχε πληθυσμό 1414 άτομα. Το 1916 πριν από τη Βουλγαρική κατοχή, είχε πληθυσμό 1900. Η απότομη αύξηση οφείλεται σε πληθυσμούς Ελλήνων από τη Μικρά Ασία που ήρθαν στο διάστημα αυτό. Μετά το τέλος της κατοχής ο Ζυγός είχε πληθυσμό 1440, σαν αποτέλεσμα της βάναυσης συμπεριφοράς των κατακτητών στους κατοίκους. Τέλος στην απογραφή του 1920 ο Ζυγός έχει 1453 κατοίκους, 744 άνδρες και 711 γυναίκες. Αν κανείς προσθέσει τους άνδρες με τις γυναίκες δεν του βγάζει 1453, είναι όμως επίσημα έγγραφα, και μάλλον μας δείχνουν την προχειρότητα των απογραφών την εποχή εκείνη. Το ίδιο συμβαίνει και σε άλλους οικισμούς. Ο Ζυγός δεν άλλαξε όνομα καθ΄όλη τη διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας. Ζυγός σημαίνει όριο, σύνορο και εννοεί τα όρια των Φιλίππων, καθώς τα όρια των Φιλίππων είναι οι κορυφογραμμές του Ζυγού. Το 1920 οι οικισμοί του Ζυγού, του Κρυονερίου και του Πολυστύλου αποτελούσαν μία κοινότητα, την κοινότητα Ζυγού, με έδρα τον Ζυγό. Στον Ζυγό υπήρχε και μια αρκετά μεγάλη κοινότητα Αρμένων οι οποίοι δεν γνωρίζω πότε έφθασε στην περιοχή. Πάντως το 1922- 1924 δεν εγκατέλειψαν τον οικισμό.
8) ΠΑΛΑΙΑ ΚΑΒΑΛΑ. Εσκί Καβάλλα την εποχή εκείνη. Το 1913 είχε πληθυσμό 600 άτομα. Το 1916, πριν από τη Βουλγαρική κατοχή, 706 και αμέσως μετά, το 1919, 596. Τέλος στην απογραφή του 1920 η Παλαιά Καβάλα φέρεται να έχει πληθυσμό 574 άτομα, 262 άνδρες και 312 γυναίκες. Το 1920 οι οικισμοί της Παλαιάς Καβάλας και την Χόρεσας αποτελούσαν μία κοινότητα, την κοινότητα Εσκί Καβάλλας με έδρα την Παλαιά Καβάλα.
9) ΚΡΥΟΝΕΡΙ. Κουρουτζού την εποχή εκείνη, που σημαίνει φυλάκιο δρόμου στα τουρκικά. Το 1913 είχε πληθυσμό 519 άτομα, ενώ το 1916 πριν τη Βουλγαρική κατοχή, είχε 550. Αμέσως μετά την κατοχή το Κρυονέρι είχε πληθυσμό 500 άτομα. Τέλος στη απογραφή του 1920 έχει πληθυσμό 606 άτομα, 300 άνδρες και 306 γυναίκες.
10) ΒΟΥΝΟΧΩΡΙ. Την εποχή εκείνη, Μουχάλ. Το 1913 είχε πληθυσμό 595 άτομα, ενώ το 1916, πριν τη Βουλγαρική κατοχή, είχε 750. Αμέσως μετά τη κατοχή το Βουνοχώρι είχε πληθυσμό 500 άτομα. Η διαφορές στον πληθυσμό του οφείλονται σε θανάτους εξ αιτίας των Βούλγαρων αλλά και από μετακινήσεις χωρικών που έβρισκαν καταφύγιο στο Βουνοχώρι. Τέλος στην απογραφή του 1920 το Βουνοχώρι είχε 528 κατοίκους, 245 άνδρες και 283 γυναίκες. Στα περισσότερα χωριά παρατηρούμε μεγαλύτερο αριθμό γυναικών από αυτόν των ανδρών, απολύτως φυσικό διότι κυρίως άνδρες έστελναν σαν ομήρους σε τάγματα εργασίας. Από αυτούς ( τα λεγόμενα ντουρτουβάκια ) ελάχιστοι επέστρεφαν, οι πιο πολλοί πέθαιναν εκεί μην αντέχοντας της βάρβαρες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης.
11) ΛΥΚΙΣΤΟΜΟ. Την εποχή εκείνη ΚΟΥΡΟΥΤΛΟΥ που σημαίνει λύκος στα τουρκικά. Το 1913 το Λυκόστομο είχε 766 κατοίκους. Το 1916 , πριν από τη Βουλγαρική κατοχή, 850, ενώ αμέσως μετά το 1919 είχε πληθυσμό 600 άτομα. Τέλος το 1920 φέρεται να έχει 698 κατοίκους, 313 άνδρες και 385 γυναίκες.
12) ΚΟΡΥΦΕΣ. Την εποχή εκείνη ΚΟΥΡΙΤΑ. Το 1913 είχαν πληθυσμό 633 άτομα. Το 1916, πριν από τη Βουλγαρική κατοχή, 800. Αμέσως μετά την κατοχή, το 1919 οι Κορυφές είχαν πληθυσμό 700 άτομα. Τέλος στην απογραφή του 1920 οι Κορυφές έχουν 529 άτομα, 217 άνδρες και 312 γυναίκες. Είναι σαφές το πόσο σκληρή ήταν η συμπεριφορά των Βούλγαρων στους άνδρες των Κορυφών, αν δει κανείς πως υπήρχαν το 1920 100 περίπου γυναίκες περισσότερες από τους άνδρες σε έναν συνολικό πληθυσμό 529 ατόμων. Το 1920 οι οικισμοί Κορυφών και Κρανοχωρίου, αποτελούσαν μία κοινότητα, την κοινότητα Κουρίτας, με έδρα τις Κορυφές.
13) ΧΟΡΕΣΑ. Ο οικισμός δεν υπάρχει σήμερα. Βρίσκονταν κοντά στις Κορυφές. Το 1913 είχε πληθυσμό 344 άτομα. Το 1916, πριν από τη Βουλγαρική κατοχή, είχε πληθυσμό 400 άτομα και αμέσως μετά την κατοχή, η Χορεσά είχε πληθυσμό 215 άτομα. Έχασε δηλαδή το 50 % του πληθυσμού της κατά τη διάρκεια της Βουλγαρικής κατοχής. Τέλος, στην απογραφή του 1920, η Χορεσά είχε 304 κατοίκους, 147 άνδρες και 157 γυναίκες.
14) ΛΙΜΝΙΑ. ΣΟΥΓΙΟΥΤΖΟΥΚ την εποχή εκείνη, από τους μεγαλύτερους οικισμούς των Φιλίππων. Το 1913 είχε πληθυσμό 1109 άτομα. Το 1916, πριν από την Βουλγαρική κατοχή, είχε πληθυσμό 1350 άτομα, ενώ αμέσως μετά, το 1919 ο πληθυσμός της έπεσε στα 1050 άτομα, εξ αιτίας της Βουλγαρικής κατοχής. Τέλος στην απογραφή του 1920 η Λιμνιά φέρεται να έχει 983 κατοίκους, 448 άνδρες και 535 γυναίκες. Ακόμη ένα παράδειγμα μεγάλης διαφοράς ανδρών – γυναικών λόγω της Βουλγαρική κατοχής. Το 1920 οι οικισμοί Λιμνιάς, Λυκοστόμου και Βουνοχωρίου αποτελούσαν μία κοινότητα, την κοινότητα Σουγιουτζουκ, με έδρα τη Λιμνιά.
15) ΠΟΛΥΝΕΡΟ. Την εποχή εκείνη ΝΑΗΠΛΙ. Το 1913 είχε πληθυσμό 551 άτομα, ενώ πριν τη Βουλγαρική κατοχή, το 1916 είχε 618. Αμέσως μετά την κατοχή, το 1919, είχε πληθυσμό 470 άτομα!!! Δεν χωρούν σχόλια νομίζω. Τέλος στην απογραφή του 1920 το Πολύνερο είχε 472 κατοίκους, 207 άνδρες και 265 γυναίκες. Το Πολύνερο μαζί με τα Κόκκαλα αποτελούσαν μία κοινότητα το 1920 ( κοινότητα Ναηπλί ), με έδρα το Πολύνερο
16) ΚΟΚΚΑΛΑ. Ο οικισμός δεν υπάρχει σήμερα. Οι κάτοικοί του, κατά κύριο λόγο πήγαν μεταξύ Αμυγδαλεώνα και Αμισιανών και έκαναν το οικισμό του Σταυρού και κατά δεύτερο λόγο στους Φιλίππους. Πολλοί λιγότεροι στις Κρηνίδες. Τα Κόκκαλα το 1913 είχαν πληθυσμό 668 άτομα. Πριν τη Βουλγαρική κατοχή, το 1916 είχαν πληθυσμό 900 άτομα, ενώ αμέσως μετά από αυτήν, το 1919 είχαν 764. Τέλος στην απογραφή του 1920, τα Κόκκαλα είχαν 716 κατοίκους, 327 άνδρες και 389 γυναίκες.
17) ΚΡΑΝΟΧΩΡΙ. Την εποχή εκείνη, ΚΙΖΙΛΙ. Το 1913 το Κρανοχώρι είχε 530 κατοίκους, ενώ πριν τη Βουλγαρική Κατοχή, το 1916 είχε 430. Στην απογραφή του 1919, αμέσως μετά τη λήξη της Βουλγαρικής κατοχής είχε πληθυσμό 310 άτομα. Τέλος στην απογραφή του 1920 το Κρανοχώρι είχε 311 κατοίκους, 150 άνδρες και 161 γυναίκες.
18) ΒΑΣΙΛΑΚΙ. Ο οικισμός δεν υπάρχει σήμερα. Παρουσιάζει όμως εξαιρετικό ενδιαφέρον για την ιστορία των Φιλίππων αλλά και την παγκόσμια ιστορία. Το όνομά του προέρχεται από τον Βασιλάκιο, επαναστάτη του οποίου κατέστειλε ( την επανάσταση ) ο Αλέξιος Κομνηνός το 1080 περίπου. Στον ίδιο χώρο υπήρχε οικισμός την εποχή εκείνη ( 1080 μ. Χ. ) από σλάβους, πρώην σκλάβους, με το όνομα Χλεμπίνα. Στην Χλεμπίνα, σε ένα πηγάδι, οι στρατιώτες του Κομνηνού τύφλωσαν τον Βασιλάκιο. Από τότε το πηγάδι πήρε το όνομά του. Αργότερα η περιοχή εγκαταλείπεται από τους σλάβους και γίνεται κτήμα ( τσιφλίκι ), το << κτήμα Βασιλάκι >>. Στις απογραφές του 1913, 1916, 1919 δεν εμφανίζεται το Βασιλάκι, είναι όμως κτήμα ( τσιφλίκι ) στο όποιο μένους ως εργάτες κάποιες οικογένειες. Το Βασιλάκι εμφανίζεται πρώτη φορά σε απογραφή το 1920 έχοντας 66 κατοίκους, 41 άνδρες και 25 γυναίκες. Το 1920 το Κοκκινόχωμα, τα Αμισιανα, ο Αμυγδαλεώνας, το Βασιλάλι και το Δάτο αποτελούν μία κοινότητα με έδρα τα Αμισιανα ( τότε Πρέντζοβα ). Αυτός ο Καλλικράτης από παλιά μας βασάνιζε!!!!! Το 1928 το Βασιλάκι περνά διοικητικά στο δήμο Καβάλας και λίγα χρόνια αργότερα το ελληνικό κράτος αποφασίζει, με τη σύμφωνη γνώμη του δήμου Καβάλας, να εγκαταλείψουν οι κάτοικοι τον οικισμό και στη θέση του να γίνει στρατόπεδο. Ότι ακριβώς θα κάνει, και ήδη κάνει, ο σημερινός Καλλικράτης στους Φιλίππους, τους καταστρέφει μέρα με τη μέρα.
19) ΚΕΤΣΙΛΙΚ. Ο οικισμός δεν υπάρχει σήμερα. Το μεγαλύτερο μέρος του γεωγραφικά ανήκει στα Κύργια και το υπόλοιπο στις Κρηνίδες. Οι κάτοικοί του όμως στο σύνολό τους κατέβηκαν και δημιούργησαν μαζί με τους εργάτες του Ούγγρου και της κόρης του Χανούμισσας της σημερινή Λυδία. Στη θέση Μαντζάρ τσιφλίκ ( Ουγγρικό κτήμα ). Το Κέτσιλικ το 1913 είχε πληθυσμό 202 άτομα. Πριν τη Βουλγαρική κατοχή, το 1916 είχε 160 άτομα, ενώ αμέσως μετά τη λήξη της κατοχής από τους Βούλγαρους, το 1919 είχε πληθυσμό 150 άτομα. Τέλος, στην απογραφή του 1920 το Κέτσιλικ είχε 179 κατοίκους.
Τάσος Σαββίδης, 27/12/2015